Column: Township tour in Kaapstad door de ogen van Stephanie
Stephanie is living the good life. Stephanie vertrok naar Kenia, werd op slag verliefd en woont nu in Zuid-Afrika. Vanuit daar schrijft ze columns voor Barts Boekje. Zo ook deze, over een Township tour in Kaapstad. Voor even duikt ze in het andere leven van kosmopolitische Kaapstad, ze gaat koffiedrinken bij Sikilela en fietsen door een township.
Meer Afrika? We got you!
In Kenia ben ik niet anders gewend dan dat iedereen in drie verschillende business lijkt te zitten. De askari (bewaker) die ons houtvuur verkoopt, zie ik de volgende dag op de markt met zijn mobiele kapsalon haren knippen en niet veel later biedt hij mij een taxiritje aan. Het is heel normaal om ’s ochtends wakker te worden en nog diezelfde dag een nieuwe zaak te starten. Niet lullen, maar poetsen.
Hier in Zuid-Afrika is het niet heel veel anders, al vergeet je soms door de relaxte vibe in Kaapstad weleens dat er ook nog gewerkt moet worden. We kunnen niet de hele week in de wijnvelden rondhangen en dat kan mijn oude lijf ook niet meer aan. Sinds januari ben ik een kantoor aan het opzetten voor een Nederlands marketingbedrijf in deze prachtige stad. We zijn hard aan de bak met een te gek team van Zuid-Afrikanen en ik leer elke dag meer over de historie en gebruiken van dit bijzondere land.
Want je zal het niet geloven, maar naast het kosmopolitische Kaapstad is er nog een hele wereld van burgers die hier níet aan het jetsetten zijn. Om de business vibes in alle facetten te proeven, gaan we dit weekend met Sikilela (34 jaar) koffie slurpen en fietsen door een township waar hij ons introduceert aan verschillende ondernemingen. Na 10 jaar in koffietenten werken, waarvan een aantal jaar in de UK, besluit Sikelela Dibela een eigen zaak te openen in zijn ‘kasi’ (wijk).
Sikelela woont in township Khayelitsha. Hij zag elke dag de koffiecultuur in de grote stad, maar als hij thuiskwam was er nergens een plek waar je samen kon komen voor koffie. Dat gebeurde natuurlijk wel, maar dan altijd bij iemand thuis en we weten allemaal hoe heerlijk het is om een “terrasje te pakken”. Volgens Sikele kan een kop koffie al je zorgen oplossen. Mensen komen bij elkaar om te unwinden. Bijkletsen. Of gaan na een lange werkdag zichzelf trakteren op iets lekkers. Sikilele springt in dit gat in de markt en opent 4 jaar geleden een koffiezaak bij hem thuis.Bij Sikis Koffee Kafe (@sikis_koffee_kafe) worden de bonen zelf gebrand in een gigantische oven achterin en voel je je meteen thuis. Je neemt een plekje aan de bar of ploft in een stoel omring door geroezemoes op straat. Deze fijne vibe overspoelt het gevoel van onveiligheid, want dat is toch waar men vaak meteen naar refereert als het over townships gaat.
Khayelitsha is de grootste township van de Kaap. Als je vliegt naar Kaapstad is dit het eerste wat je ziet wanneer je richting de stad rijdt. Khayelitsha betekent ‘nieuw thuis’ in het Xhosa. De townships zijn een overblijfsel van de Apartheid die in 1990 werd afgeschaft. In die tijd plaatste de blanke regering zwarten en kleurlingen in een afgezet terrein buiten de stad. De omstandigheden in die tijd zijn slecht, de grond is er onvruchtbaar en de shacks (huizen) zijn zelfgebouwd van golfplaat en hout. Er wonen ongeveer 400.000 mensen en de werkloosheid wordt geschat op 70%. Degenen die wel werk hebben vertrekken ‘s ochtends vroeg massaal met de trein naar Kaapstad, maar daar komt de laatste jaren verbetering in. Er zijn vele projecten waarin stenen woningen worden gebouwd en stromend water en elektriciteit wordt aangelegd . Ook worden er verschillende projecten opgezet om meer werkgelegenheid te creëren. Je kan je voorstellen dat dit tijd kost, maar alle verbetering is welkom. Het is overigens goed om te begrijpen dat townships niet gelijk zijn aan slums/sloppenwijken. Het geeft een bepaalde wijk aan, waarbinnen verschillende formele (huizen van steen) en informele (zelfgebouwde shacks) woningen kunnen staan.
Het is hier misschien een high crime area (gerapporteerd en aangegeven op grote billboards langs de weg), maar er valt een warme deken over je heen wanneer je hier rondloopt. Ik word gegroet met een brede glimlach en gezellige gesprekken over de alledaagse dingen van de dag. Als bijna enige witte word ik niet gek aangestaard en daardoor voel ik me welkom. Op zondag is er veel bedrijvigheid op de markt. Iedereen kent iedereen en er wordt op elke hoek van de straat geouwehoerd. Je ziet hier kinderen spelen en ik krijg het gevoel dat men trots is op wat ze hier hebben opgebouwd. Ondanks de – in westerse ogen – armoedige condities voel je dat hier een community vol levensvreugde leeft. Ubuntu, verbondenheid. Dat betekent dat men alles met de gemeenschap deelt. Heeft iemand een goede maand op werk, dan helpt hij de buurvrouw waar het even tegenzit. Ik denk dat ik dat de mooiste ervaring vind van wonen in Kenia en Zuid-Afrika, maar daar zal ik jullie een andere keer over vertellen. Terug naar Siki!
Geïnspireerd geraakt om een verre reis te maken? Living the dream als Stephanie? Snappen we, maar of je nu naar Afrika gaat of een ander continent, het beste kun je OOM even bellen.
OOM Verzekeringen is een Nederlandse verzekeringsmaatschappij die verzekert waar andere verzekeraars stoppen. Ze bieden o.a. dekking voor je ziektekosten in het buitenland, waar ter wereld je ook bent. Of je nu op reis gaat in Europa of hetzelfde gaat doen als Stephanie, OOM is er voor je.
Geen flauwekul, maar gewoon broodnodig. En niet alleen handig als je gaat wonen of een langere periode gaat reizen in het buitenland. Ook voor alle werkende over de grens is OOM je vriend.
De townships zijn vaak een bron van creativiteit, want er is veel vrije tijd en het creëert een vorm van vermaak. Siki neemt ons mee door zijn woonplaats. Met een lekkere bak pleur in de hand springen we op de fiets om nieuwe ervaringen op te doen. Hij introduceert ons aan verschillende businesslui en we worden overladen met energie. De bakker maakt broden van spinazie die in de stad worden verkocht bij fancy bakkers. De pottenbakker maakt prachtig servies dat in de lifestyle shops voor dikke dollars wordt verkocht. We ontmoeten jongeren die eigen kledinglijnen opzetten. Ik vind het mooi om deze echte ambachtsmannen en businessvrouwen te ontmoeten. In elke straat woont een ondernemer en worden wij vol enthousiasme ontvangen. Er zitten natuurlijk meer nuances aan dit verhaal en daarover zal ik een volgende keer uitweiden, maar voor nu kan ik alleen maar zeggen; neem contact op met Siki en beleef met hem een speciale dag. Hij heeft inmiddels ook een zaak geopend in Calermont en organiseert bijeenkomsten in de koffiezaak met muziek waar mensen uit alle hoeken samenkomen. Waarin wellicht in eerste instanties de townships een gevoel van medelijden oproepen, zal je ervaren dat er hier meer blijdschap te vinden is dan achter de hoge hekken in villawijk Blaricum.
We sluiten de tour af met een ouderwets vertrouwde braai op straat. Kippenpoot uit het knuisje en een halve liter ijskoud bier. We doen een dansje in de plaatselijke discotheek en pakken de matatu (taxi) met gettoblasters terug naar huis. Zo spendeer ik toch het allerliefst mijn weekend. Dankjewel lieve Siki voor deze mooie dag!
