Dalarna, de natuur in Midden-Zweden
De natuur, de rust, de vriendelijke mensen en het lekkere eten. Het zit allemaal in het pakket van Zweden. Het zuiden is wat hipper, het noorden wordt steeds woester qua natuur. En dan is er nog het midden. Midden in Zweden ligt de provincie Dalarna. Een gebied met eindeloze bossen, prachtige meren, heuvels en bergen, knusse dorpjes, gezellige steden en heel veel rode boerenhuizen. In Dalarna vind je veel cultuur, tradities en rust. En natuurlijk je dagelijkse fika op een mooi bankje in een dorpje met een uitzicht over een meer, of midden in de bossen tijdens een stoere fietstocht of wandeling. Zowel voor je zomervakantie als je wintersport is regio Dalarna een perfecte spot in de natuur in Midden-Zweden.
Bij Bart zijn we gek op Zweden. Meer tips in Stockholm, Malmö en Zuid-Zweden.
Als je niet van rustgevende, uitgestrekte natuur houdt, kun je beter ergens anders heen gaan. Voor wie wel van rondrijden, wandelen of fietsen door natuurschoon houdt, is Dalarna een heerlijke regio. Fulufjällets Nationaal Park heeft naast mooie wandelroutes en uitzichten in de rauwe natuur ook de hoogste waterval van Zweden. Wil je een kleinere waterval bezoeken die ook met (wat grotere) kinderen goed te bezoeken is, kijk dan bij Styggforsen. Of loop langs door de sprookjesachtige bossen en zomerboerderijen bij het Siljanmeer en het Orsameer op de route van Siljansleden. En zo zijn er nog tal van natuurgebieden om je nature shot te halen. Sommige b&b’s hebben letterlijk een bos als achtertuin en dan wandel je zo de natuur in vanuit je bed.
Dalarna is een plek van rijke tradities. Meer dan wij in Nederland gewend zijn worden hier nog verhalen verteld bij het vuur of tijdens de fika. In deze verhalen zit waardering voor oude gewoontes en de natuur verweven. Uit heel het land en ver daarbuiten komen mensen in Dalarna op bezoek voor enkele culturele parels. Zo is er het museum van kunstenaar Anders Zorn inclusief zijn authentieke woning uit eind 1800. Even zo mooi is de Carl Larsson Gården met zijn woning en tuin aan een mooi meer in een pittoresk dorpje. Deze twee mogen absoluut op je must see lijstje. Dalarna is wereldwijd bekend om de Dala horse. De nog originele handbeschilderde houten paardjes worden gemaakt in de werkplaats die de twee broers Nils Olsson in 1928 zijn gestart.
Groot onderdeel van de Zweedse cultuur zijn de mijnen. Dat Zweden een van de rijkste landen van Europa is geworden komt van oudsher o.a. door de mijnen en de export van de metalen die uit de grond werden gehaald. De restanten van deze soms duizend jaar oude mijnen zijn het bezoeken waard. Bij het dorpje Falun ligt de Falun kopermijn waar het hele terrein – inclusief alle 17e-19e eeuwse gebouwen – UNESCO Werelderfgoed zijn. Behalve het kostbare koper komt hier ook de grondstof voor het Falu-rood vandaan. En dat is het rood welbekend van de rode houten huizen en de Dala paarden in Zweden. Leuk detail is dat deze verf die in de 16e eeuw is ontstaan, wordt gemaakt van het residu van de kopermijn wat steeds weer gaat oxideren en de grondstof zo steeds opnieuw gebruikt kan worden. Zo oud en al helemaal circulair.
Als je nu denkt ‘alweer een mijn?’ Dan is het omdat het tegen de verwachting in enorm mooi en interessant was om te bezoeken. Een snelle stop kan gemaakt worden bij de turquoise Silvergruva. Bij deze voormalige zilvermijn kun je direct parkeren en tien passen verderop een foto maken. Een meer uitdagend uitje is de oude ijzergroeve Adventure Mine. Met een beetje stalen ballen kun je hier een spannende 4 uur durende, stevige afdaling in maken compleet in een harnas en op 80 meter diep boven het heldere water een zipline doen. Voor deze tocht met het nodige klauterwerk moet je in goede fysieke staat zijn. Er is ook een tocht die geschikt is voor families maar nog steeds niet voor mietjes. En dan is er nog de ondergrondse sauna.
Als je in Dalarna bent en je wilt een bijzondere ervaring: Sauna by Elin. Het is een activiteit waar we niet te veel over willen vertellen om de beleving zo puur mogelijk te houden. Diep in de Adventure Mine ligt een helderblauw, ondergronds meer waar een sauna is gebouwd. Elin neemt je mee langs de verhalen en rituelen van de sauna- en de Saami-cultuur. Waar de sauna, verhalen, lokale hapjes en een ijskoude plons in het water de beste saunabeleving ooit creëren. En ondergetekende houdt niet eens van sauna.
Sauna by Elin kun je los boeken of met een spannende klauter-tour door de donkere, diepe mijnschachten.
In de middeleeuwen ontstond de cultuur dat de jonge vrouwen van de boerendorpen met het vee hogerop in de bergen gingen om daar de koeien te laten grazen. Klinkt idyllisch maar in werkelijkheid vonden de jonge deernes het verschrikkelijk om heel de zomer met een tiental andere vrouwen afgezonderd te zitten boven aan de berg. Zomerboerderij Ärteråsens Fäbod gaat terug naar de 15e eeuw en behalve de houten hutten waar de vrouwen en hun koeien eeuwenlang hun zomers doorbrachten, vind je ook oude geschriften en tekeningen in het hout gekerfd. Na een mooie wandeling door een prachtig bos kom je in het zomerdorp en wandel je nog even door, dan kom je uit bij de uitkijktoren met een waanzinnig uitzicht over het hele gebied.
Slaap je bij Näsets Marcusgård, zij kunnen met je mee als gids naar de openlucht boerderij.
Overal waar je in Dalarna bent, ligt wel een mooi meer, een bos of een heuvel in de buurt om een mooie wandeling te maken. Door de vele bomen zie je bijna de prachtige bossen niet meer. En route in Dalarna is dé tip wellicht dan ook om op Maps te kijken naar een straatje dat langs een meer of een bos loopt en je daarheen te navigeren. Stap uit, wandel en bewonder. Let op voor beren en wolven (geen grap) en maak altijd tijd voor een heerlijke fika als je de vakantie echt op z’n Zweeds wilt doen.
