Je eerste kennismaking met Finland doe je zo
Finland, land van Nokia (van de telefoons waarop je nog geen BartsBoekje op kon lezen, hihi grapje, toen bestonden we nog helemaal niet), sauna's en Helsinki. Bóóming Helsinki welteverstaan, misschien is Hipster Helsinki wel een betere naam. Maar Finland heeft nog meer. Natuurlijk is er het Finse lapland in de achtertuin, maar er is óók Tampere, op z'n 2,5 uur rijden van Helsinki. Wij combineren hoofdstad + op twee na grootste stad (Helsinki staat op één, Espoo op twee, Tampere dus op drie) en het bleek een gouden tandem van citytrip en natuur.
Hoe je je mooiste Finland reis gaat beleven? Met deze tips en reisorganisatie wordt het een reis om nooit te vergeten.
Laten we het maar meteen toegeven, eigenlijk hadden we niet verwacht dat we Finland zo leuk zouden vinden. Kaal, koud en donker, wie doet dat nou voor z’n lol? En dat is precies waarom Finland als een warme sauna, pardonez le pun, warm bad aanvoelde. Die Finnen weten wel hoe ze van de nood een deugd moeten maken.
Dat komt niet alleen door het klimaat (‘s winters is er maar zo’n zes uur daglicht en dan ook nog eens schemerlicht), maar ook door de geschiedenis. Neem nou Helsinki, gedurende de hele 20ste eeuw lag de Finse hoofdstad aan het einde van een doodlopende straat in West-Europa. Daarachter lag vrijwel niets, behalve eindeloze bossen en vroeg of laat het IJzeren Gordijn. En besef: Helsinki ligt dichter bij Sint-Petersburg dan bij Stockholm, dichter bij Kiev dan Amsterdam.
Na de val van dat ongezellige Gordijn kreeg Finland eerst te maken met een economische crisis – de export naar de belangrijkste handelspartner, de Sovjet-Unie viel immers weg – en daarna kwam Nokia: de meest toonaangevende en innovatieve mobiele telefoontjes van het moment. Het zette Finland op de kaart, en gaf Finland óók het zelfvertrouwen om haar neutrale houding van zich af te schudden. Finland draaide zich om, liep weg uit het doodlopend straatje en riep op fluistertoon ‘hallo Europa!’
Op fluistertoon? Ja, op fluistertoon. Wat je namelijk ook best mag weten over de Finnen is dat ze geen schreeuwerds zijn en liefst op zichzelf zijn. Als je de Finnen ziet wachten bij de buspaal, staan ze pak ‘m beet een anderhalve meter van elkaar af. Want Finnen houden van hun personal space en zijn graag terughoudend. Tótdat je ze op vrijdagavond in de sauna ontmoet, want juist daar bevind je je plots in een oase van warmte, gezelligheid en openheid. Het verklaart waarom er in Finland zoveel sauna’s zijn: 3,5 miljoen sauna’s op 5,5 miljoen inwoners.
First things first: Helsinki. Met zo’n 600.000 inwoners is Helsinki een niet al te grote stad. De stad is makkelijk ingedeeld en heel fijn: er zoeven geen scooters rond. Wel e-scooters, fietsen en stepjes, zo modern zijn ze in Helsinki. Wat we ook fijn vinden: Helsinki is – in tegenstelling tot bijvoorbeeld Hull – een fijne stad om te winkelen.
Zo heb je er Pohjoisesplanadi, een bescheiden (want zo zijn ze, die Finnen) versie van onze eigen P.C. Hooftstraat. Hier vind je naast winkels van Louis Vuitton ook Fins design zoals aarikka, Balmuir en Kalevala (laatstgenoemde maakte wereldwijd furore door de ketting van prinses Leila van Star Wars te maken). Wij tippen vooral Uhana & Papu, een fijne winkel met Fins en derhalve Scandinavisch design voor zowel mama als mini.
En je hebt er de Frederikstraat, om de hoek van het fijne Lapland Hotel en de Bulevardi straat. Deze straat is te vergelijken met de Amsterdamse Negen Straatjes. Geen grote ketens hier, maar kleine boetiekjes. De straat wordt beschouwd als het hart van het design district. En typisch Fins en niet-Nederlands: de winkels hier hebben niet de ambitie om groots te worden, maar bieden lokaal vakmanschap. Koop je hier een tas, dan kan het zomaar zijn dat je wordt meegenomen naar het aangrenzende atelier zodat je kunt zien waar je nieuwe hebbeding is gemaakt. De weg van het centrum naar de Frederikstraat toe, Bulevardi, is overigens ook leuk om doorheen te wandelen.
Winkels die we aanraden:
- de Garden in Kämp Galleria: Kämp Galleria kun je beschouwen als de lokale Bijenkorf. Op de bovenste verdieping bevindt zich, onder een prachtige glazen koepel, een kleine verzamelplaats van Finse ontwerpers.
- Tre: Een concept store zoals concept stores zouden moeten zijn. Hartje voor Tre.
- Metsä/Skogen: Deze winkel verdient wat toelichting. Heb je het namelijk over de Finse cultuur, Fins design en concept store, dan is deze winkel een absolute must visit. Zie het als een concept store 2.0: een plek waar winkelen een beleving is en al je zintuigen worden geprikkeld. Naast winkel voor duurzame producten is Metsä namelijk ook een spa en harvest bar én een plek waar je – dankzij de levensechte bomen en fijne loungestoelen – even jezelf uit kunt zetten.
- Revolve: Aan de Iso Roobertinkatu, om de hoek bij de Frederikstraat. Voor al je vintage vondsten.
- Frida: Voor nog meer vintage vondsten.
En dan komen we aan bij de adresjes waar we het meest van houden: de eetadresjes. Met stip op nummer één prijkt Nolla hoog bovenaan het lijstje. Nolla is Fins voor zero (of gewoon nul ;)) en is het eerste zero waste restaurant van Scandinavië. Hier maken ze gebruik van lokale en organische leveranciers. Koffie, wijn, thee en olijfolie zijn van abroad (maar nog steeds duurzaam), de rest is van Finse bodem. En echt alles is hier duurzaam. Zo meten ze bijvoorbeeld iedere maand het afval. Wordt er de ene maand meer brood weggegooid dan het ander, dan gaan ze na hoe dat kan. De zeep is gemaakt van frying oil, het glaswerk is gerecycled van oude wijnflessen en de servetten zijn gemaakt van oud linnen. Bij Nolla zit je ook nog eens gezellig en intiem en heb je totaal niet door dat hun eigen compost container midden in de zaak staat.
En wat we ook waarderen: de heren van Nolla benadrukken hun concept – en het feit dat ze een container in de zaak hebben – niet naar hun gasten of op dagelijkse basis. Bij Nolla vinden ze dat dit een normaliteit en geen unique selling point moet zijn. Voor Nolla ligt de nadruk op een goede sfeer en goed voedsel, want dat is wat ze bijzonder willen maken. Leuk toch?
Nog een typisch Bartje in Helsinki is Holiday Bar, aan het water bij Katajanokan Kanava en vlak achter de Oespenski kathedraal. Hier waait letterlijk en figuurlijk een frisse wind. Fris omdat het dus aan het water ligt, maar ook fris omdat de look & feel niet Fins aanvoelt (maar ook weer wel).
Je mag hier denken aan zoiets als Pllek in Amsterdam. Oftewel: een doordachte ratjetoe aan vintage meubels, vintage wijnen en internationale gerechten. Vanaf de Domkerk in het centrum van Helsinki is het een leuke wandeling hiernaartoe, dus bij deze bestempeld als prima uitvalsbasis na je shopping spree.
Verder leuk voor de koffie- en lunchliefhebbers:
- Artisan Cafe (eigenaar is Finse kampioen koffie brouwen)
- Andante
- Regatta
- Chapter (leuk voor de lunch)
- Jord
- Esplanadi
Zoals je ziet, er is genoeg te doen in Helsinki en Tampere wacht op ons. Daarom in het heel kort nog wat must do’s op een rij:
- Ga je in het najaar naar Helsinki? Dan is zwemmen in het Allas Moonlight-zwembad een bijzondere ervaring. Dit verwarmde buitenzwembad is tijdens de wintermaanden open en veel Finnen gaan hier voor, tijdens of na werk een duik nemen. Nog een voorbeeld van de Finnish way of life. Het zwembad ligt ín het water van de Oostzee, waardoor je bijna zou denken dat je gewoon de zee inspringt. Maar gelukkig is het zwembadwater warmer. En uit eigen ervaring kunnen we zeggen: het heeft wel wat, buitenzwemmen in het donker met uitkijk op de skyline van de stad.
- Voor iedereen die van boeken houdt: zowel de oude als de gloednieuwe bibliotheek (New Central Library) zijn aanraders om te bezoeken. De oude omdat deze heel mooi en klassiek is, de nieuwe omdat deze heel nieuwe en hypermodern is. Zo simpel kan het zijn.
- Met de boot naar het Finse eilandje Suomenlinna. Dit is een van de zes eilandjes voor de kust van Helsinki. De vesting die hierop gebouwd is staat op de Werelderfgoedlijst.
Op naar Tampere, de derde grootste stad van Finland. Hoezo zou je naar Tampere (spreek uit als tam-pûh-ruh) willen als je Helsinki en Lapland hebt? Drie toverwoorden: sauna, sauna en sauna. Sinds mei 2018 mag Tampere zich de Sauna Capital of Finland noemen, want: Tampere telt 34 publieke sauna’s. En nu klinkt 34 niet eens zo hoog, toch? Maar besef: Finland telt 5,5 miljoen inwoners en 3.3 miljoen sauna’s. Dat zijn meer sauna’s dan auto’s, mede dankzij het feit dat bijna alle Finnen een sauna thuis hebben én een tweede huis met sauna hebben. In die optiek is 34 nog best veel. Maar nu horen we je denken, wat moet je in een publieke sauna als je er thuis een hebt?
Goede vraag. Wij namen de proef op de som en gingen op vrijdagavond naar Rauhaniemi sauna, de oudste publieke sauna van Finland. De weg hier naar toe voelt ietwat horror movie aan. Je komt aan (met auto of bus) op een verlaten parkeerplaats midden in het bos. Verlichting? No way (want: niet duurzaam en je weet nu onderhand toch hoe die Finnen zijn!). Dan loop je een stukje door dat donkere bos, totdat je aan de rand van een meer staat. En voilà, hier is het te doen op vrijdagavond. Het idee is als volgt: je duikt de sauna in, drinkt een biertje, kletst met degene die naast je zweet, en zodra je het te warm krijgt, loop je naar buiten en neem je een duik in het natuurwater. Vervolgens loop je – waarschijnlijk bibberend – terug, trek je een nieuw biertje open en neem je weer plaats in de sauna. En we hadden niet gedacht het ooit te zullen zeggen, maar in bikini met wildvreemden in de sauna gaan zitten heeft iets ontluikend.
Wat we verder nog aanraden in Tampere? Drinkes & bites in Moro Sky Bar. Deze bar op de 25ste verdieping – klinkt hoger dan het is – van het Solo Sokos Hotel Torni geeft een bijna 360 graden uitzicht over de hele stad. De bar is erg trendy en blaast een frisse wind over de stad. Hadden we al gezegd dat er ook cocktails zijn? Er zijn ook cocktails!
Een andere, honderd procent must visit is het snoezige Café Pispala. Dit café ligt aan de rand van de stad, buiten het centrum. Dat klinkt afgelegen, en toch is Pispala een ware trekpleister. Dat heeft alles te maken met de eigenaar. Hij maakt de lekkerste fried chicken en pancakes gedurende het weekend, en betaalbare internationale gerechten doordeweeks.
Verder wil je in Tampere niet te veel. Dat is misschien wel de kunst van het Finse leven: niet te veel willen en het doen met de sauna’s en natuur die je hebt. Want wat je overal in Tampere ziet, en wat ook voor de rest van Finland geldt, is dat het bos en de stilte op loopafstand zijn. Of je nu in Helsinki of in Tampere bent, de natuur is altijd binnen een straal van 5 kilometer te vinden. En zeker in Tampere heeft de omgeving veel moois te bieden, van een uitkijktoren met uitzicht op de bossen en het water tot aan de oude paardenstallen en de Pipi Langkousachtige huisjes. Heb je het koud? Dan duik je zo de sauna weer in.
Finland in de winter is een compleet andere beleving dan in de zomer. Wil je zwemmen, wandelen, ongerepte natuur, buzzende steden en dat per camper, fly&drive, kano, fiets of wandelen? Kijk dan eens naar een rondreis door Zuid-Finland. Een week rondrijden langs natuuparken en steden of een week wildkamperen en per kano over de duizend meren van Finland. Een zomers avontuur in Finland is een ander verhaal met de meest avontuurlijke routes, mooiste steden en wildste natuur.
